Stel je voor: je erft miljoenen van je grootmoeder, maar voelt je er zo schuldig over dat je het grootste deel weggeeft aan volslagen vreemden. Dat is precies wat de 32-jarige Marlene Engelhorn deed – deze Oostenrijkse erfgename liet 50 willekeurig gekozen landgenoten beslissen waar haar 25 miljoen euro naartoe moest, omdat ze vindt dat geboren worden in rijkdom puur geluk is. Een ongelooflijk democratisch experiment dat laat zien hoe je met een fortuin kunt omgaan als je echt gelooft in gelijkheid.
Oostenrijkse erfgename besluit tot wegschenking van 25 miljoen euro
Marlene Engelhorn maakte een beslissing die zelfs de meest genereuze filantropen zou doen versteld staan. De 32-jarige Oostenrijkse erfgename koos ervoor om 50 willekeurig geselecteerde landgenoten te laten bepalen waar haar kolossale erfenis van 25 miljoen euro naartoe zou gaan. Dit bedrag vertegenwoordigt maar liefst negentig procent van het fortuin dat ze van haar grootmoeder erfde.
Het democratische experiment dat Engelhorn opzette duurde zes weken en toont een radicaal andere benadering van rijkdom dan we gewend zijn. Terwijl andere families miljoenen weigeren uit principe, kiest zij er juist voor om het weg te geven. Haar motivatie ligt diep geworteld in haar overtuiging dat geboren worden in een rijke familie puur geluk is en dat zij het geld simpelweg niet zelf heeft verdiend.
Engelhorn heeft al jaren publiekelijk kritiek geuit op het Oostenrijkse beleid om geen erfbelasting te heffen. Ze beschouwt dit als een gemiste kans om maatschappelijke ongelijkheid aan te pakken. Door haar drastische daad toont ze aan dat geld eerlijk verdelen meer is dan alleen een mooie gedachte.
Achtergrond van de erfenis en Engelhorns motivatie
Marlene Engelhorn is een directe afstammeling van Friedrich Engelhorn, de oprichter van chemiereus BASF die in de negentiende eeuw zijn industriële imperium opbouwde. Toen haar grootmoeder Traudl Engelhorn-Vechiatto in 2022 overleed, liet zij een astronomisch vermogen van ruim 4 miljard euro na. Dit fortuin kwam grotendeels uit de chemische industrie en verschillende investeringen die generaties lang waren opgebouwd.
De erfenis bracht Marlene echter geen vreugde, maar juist morele twijfels. Ze vond het onrechtvaardig dat ze over dit enorme bedrag in Oostenrijk geen enkele belasting hoefde te betalen, omdat het land sinds 2008 de erfbelasting heeft afgeschaft. Deze situatie staat haaks op haar overtuigingen over democratie en gelijkheid. Engelhorn stelt dat de extreme ongelijke verdeling van vermogen een rechtstreeks gevaar vormt voor de democratie, omdat het enkele rijken een buitenproportionele invloed geeft op de samenleving.
“Een groot deel van mijn geërfde vermogen, dat mij door mijn geboorte automatisch een machtspositie gaf en daarmee elk democratisch principe tegensprak, is nu herverdeeld in overeenstemming met democratische waarden,” verklaarde ze na het experiment. Net zoals andere beroemdheden miljoenen schenken voor goede doelen, koos Engelhorn voor een radicaal andere aanpak door gewone burgers de beslissing te laten nemen.
Democratisch selectieproces voor de herverdeling
Engelhorn wilde haar fortuin niet zomaar weggeven aan willekeurige organisaties, maar koos voor een unieke democratische aanpak die haar experiment tot een ware case study maakte. Ze verstuurde e-mails naar ongeveer 10.000 willekeurig geselecteerde Oostenrijkers en selecteerde daaruit 50 mensen die zo representatief mogelijk waren voor de Oostenrijkse bevolking. Dit proces startte begin 2024 en hield rekening met factoren zoals geslacht, etniciteit, inkomen en geografische spreiding.
De geselecteerde groep varieerde in leeftijd van 16 tot 85 jaar en kreeg een verantwoordelijkheid die miljoenen euro’s waard was. Gedurende zes intensieve weekenden moesten deze gewone burgers samen beslissen over de verdeling van de 25 miljoen euro. Het democratische experiment toonde aan hoe complexe financiële beslissingen op een volkomen andere manier kunnen worden genomen dan traditionele filantropie.
Het proces verliep volgens strikte democratische regels, waarbij iedere deelnemer gelijke inspraak had ongeacht achtergrond of sociale status. Deze aanpak contrasteert sterk met verhalen waarin mensen erfenissen snel verkwisten, omdat hier juist zorgvuldig werd nagedacht over maatschappelijke impact en verantwoordelijkheid.
Begeleiding en terugtrekking van Engelhorn
De 50 geselecteerde burgers kregen tijdens hun zware taak professionele ondersteuning van een team experts. Filosofen, economen en maatschappelijke adviseurs begeleidden de groep bij hun overleggen om ervoor te zorgen dat de beslissingen over de miljoenen goed onderbouwd zouden zijn. Dit was geen spelletje waarbij willekeurig geld werd weggegooid, maar een serieus democratisch proces dat grondig werd voorbereid.
Engelhorn maakte bewust de keuze om zich volledig terug te trekken zodra de raad was samengesteld. Ze wilde absoluut vermijden dat haar persoonlijke voorkeuren de uitkomst zouden beïnvloeden. Net zoals we veteranen zien die miljoenen ophalen voor goede doelen, koos zij ervoor om de verantwoordelijkheid volledig uit handen te geven. De groep vormde zich tot de ‘Good Council for Redistribution’ en kreeg alle vrijheid om naar eigen inzicht te beslissen.
In een openbare verklaring benadrukte Engelhorn dat herverdeling een proces moet zijn dat verder reikt dan haarzelf. Deze radicale stap toont aan dat democratische besluitvorming over fortuin mogelijk is, zelfs wanneer de eigenaar zich volledig terugtrekt. Het experiment bewijst dat gewone mensen miljoenen kunnen beheren en weloverwogen keuzes maken over maatschappelijke besteding.
Uitkomsten van de democratische herverdeling
In juni 2024 maakte de raad hun beslissing bekend na maanden van intensieve overleggen. Ze kozen uiteindelijk 80 organisaties en verenigingen uit die elk een deel van Engelhorns fortuin zouden ontvangen. De focus lag op cruciale maatschappelijke thema’s zoals ongelijkheid, klimaatverandering, betaalbare woningen, gezondheidszorg, onderwijs, sociale zaken en integratie.
De grootste geldschenking van 1,6 miljoen euro ging naar de Oostenrijkse vereniging voor natuurbescherming, die zich inzet voor biodiversiteit en milieubehoud. Eveneens 1,6 miljoen euro ontving Neunerhaus, een organisatie die cruciale hulp biedt aan dakloze mensen in Oostenrijk. Deze keuzes tonen aan hoe de burgerraad prioriteit gaf aan zowel ecologische als sociale noden.
Andere organisaties die geld ontvingen waren klimaatorganisaties die strijden tegen de opwarming van de aarde, de linksgeoriënteerde denktank Momentum Institute en verschillende religieuze organisaties. Net zoals verhalen waarin mensen miljoenen verliezen door onvoorzichtigheid, toont dit experiment juist aan hoe zorgvuldig gewone burgers kunnen omgaan met grote bedragen. De democratische verdeling creëerde een blijvende erfenis voor de Oostenrijkse samenleving.
Bredere maatschappelijke betekenis van de actie
Engelhorns radicale beslissing gaat veel verder dan een persoonlijke daad van generositeit. Haar experiment toont aan hoe gewone burgers democratisch kunnen beslissen over de verdeling van grote vermogens, iets wat normaal gesproken achter gesloten deuren door enkele rijke individuen gebeurt. Dit staat lijnrecht tegenover het huidige systeem waarin superrijken in Oostenrijk geen erfbelasting betalen en daardoor hun invloed op de samenleving kunnen behouden of zelfs uitbreiden.
De keuze voor een representatieve burgerjury in plaats van traditionele filantropie heeft internationale aandacht getrokken van beleidsmakers en maatschappelijke organisaties. Engelhorn blijft zich publiekelijk inzetten voor de herinvoering van erfbelasting en andere vormen van vermogensherverdeling. “Als politici hun werk niet doen en herverdelen, dan moet ik mijn vermogen zelf herverdelen,” verklaarde ze hierover.
Haar actie wordt beschouwd als een uniek democratisch experiment dat laat zien dat vermogensherverdeling niet alleen een kwestie van individuele liefdadigheid hoeft te zijn. Het toont aan dat maatschappelijke besluitvorming over miljoenen mogelijk is wanneer gewone mensen de verantwoordelijkheid krijgen.
Wat een werkelijk prachtig voorbeeld van hoe je rijkdom kunt gebruiken om de wereld beter te maken! Marlene Engelhorns democratische experiment toont aan dat geld weggeven nog veel betekenisvoller kan zijn dan het houden – door gewone burgers te laten beslissen over haar 25 miljoen euro heeft ze niet alleen honderden goede doelen geholpen, maar ook bewezen dat democratie en gelijkheid meer zijn dan mooie woorden. Deel dit inspirerende verhaal met je vrienden als jij ook gelooft dat echte verandering mogelijk is!
